پت بازیافتی چیست؟
در دنیای شیمی پلی استرها به عنوان عضوی از خانواده ی پلیمرها به شمار می روند. پت یک پلیمر است که از قضا در رسته ی پلی استر ها قرار دارد. نام علمی پت، پلی اتیلن ترفتالات ( PolyEthylene Terephthalate) بوده و از زنجیره های غول پیکر به هم پیوسته تشکیل شده است. پت ها در فرایند تولید، انرژی زیادی استفاده نمی کنند، شفاف و انعطاف پذیرند و در برابر ضربه مقاومند. پت ها سبک هستند به همین دلیل حمل و نقل شان آسان است. این محصول از گاز و رطوبت موجود در نوشیدنی ها به خوبی نگهداری می کند. با تمام این مزایا اما این محصولات به دلیل برگشت ناپذیر بودن باعث افزایش زائدات دفعی می شوند و روز به روز بر حجم زباله های تولیدی می افزایند. اگر بخواهیم راه حلی برای مشکلات مطرح شده بیابیم به بازیافت می رسیم. پت ها قابل بازیافت هستند و حتی می توان با سرمایه گذاری در آنها سود بسیار خوبی نیز به دست آورد.
تاریخچه بطری پت
اولین بطری های پت در صنایع غذایی در دهه ۷۰ میلادی متولد شدند. شرکت Calico Printers’ Association به عنوان یکی از شرکت های نساجی انگلستان در صده ۱۹ و ۲۰ میلادی توانست مالکیت معنوی ماده پلی استر را به نام خود به ثبت برساند. این ماده که ماده ی اولیه ساخت پت است در آزمایشگاه مجموعه Calico Printers’ Association ساخته شده است. تولد این ماده انقلاب بزرگی در صنایع غذایی به وجود آورده است. به گونه ای که این ماده توانسته است از سازمان غذا و داروی آمریکا نزدیک به ۳ دهه پیاپی نمره قبولی در ایمنی بگیرد. گفتنی است در تولید این محصول از ماده کم خطر غیر فلزی اکسید آنتیموان استفاده شده است. اکسید آنتیموان یک کاتالیزور است و پیش از این به جای استفاده از این ماده از فلزات سنگین به عنوان کاتالیزور استفاده می شد.
کاربردهای پت بازیافتی
با گسترش بازیافت پت بازیافتی، توجه تولید کنندگان و سرمایه گذاران به استفاده از این ماده، به جای استفاده از مواد تازه و دست اول جلب شده است. از پت بازیافتی به صورت مستقیم و غیر مستقیم در تولید بسیاری از محصولات استفاده می شود. به عنوان مثال تولید پلاستیک های مهندسی با استفاده از پت بازیافتی رونق زیادی دارد. از این ماده همچنین در تولید الیاف پلی استری نیز استفاده می شود. خوب است بدانید از الیاف پلی استری در تولید محصولاتی چون فرش، کیسه خواب، لباس و دیگر محصولات نساجی استفاده می شود. پوشش های غیر خوراکی مانند سبد لباس و یا زباله نیز یکی از محصولات ساخته شده توسط پت بازیافتی است. از پت بازیافتی در ساختن آلیاژ و آمیزه سازی با دیگر رزین های گرمانرم نیز استفاده می شود.
آمیزه های تقویت شده ی پت بازیافتی در ساخت سپر خودرو، ضربه گیر، صفحه کلید کامپیوتر، تجهیزات قایق سواری (نظیر پارو و جلیقه های نجات)، کلاه ایمنی، تسمه نقاله، وسایل ورزشی، وسایل نقلیه سبک و تفریحی و... به کار گرفته می شوند. اگر پت بازیافتی را با پلی کربنات به شکل آلیاژ درآوریم، می توان از این آمیزه در صنایع خودروسازی ( برای ساخت پنل، داشبورد، پوشش های آیینه جلو و کنار خودرو، سپر و...)، تولید ابزار لازم برای تامین انرژی (پوشش های کمپرسورهای هوا، محفظه احتراق، پمپ و...) و تولید کارتریج و تجهیزات مربوط به چاپ استفاده کرد. موارد استفاده از پت بازیافتی تقویت شده با الیاف شیشه نیز به شرح زیر است:
تزئینات داخلی و خارجی خودرودستگیره دردسته صندلیمیزاصولی که در بازیافت پت باید رعایت شود
ضایعات پلاستیکی که از سطح شهر جمع آوری می شوند معمولا در دو گروه مجزا طبقه بندی می شوند. گروه اول：ضایعاتی که رنگی بوده و در اشکال مختلف هستند مانند هر نوع ظرف پلاستیکی، سبدها، مشمع و....و گروه دیگر پت ها نیز می باشند، امروزه با توجه به کاربردهای زیادی که پت ها در کارخانجات نساجی پیدا کرده اند رقابت شدیدی در میان پت های تازه همچنین پت های دست دوم به وجود آمده است. بنابراین با توجه به سودآوری بیشتری که پت های بازیافتی یا همان پرک پت ها نسبت به پت های تازه برای کارخانجات استفاده کننده دارند بیشتر تولید کنندگان بازیافت مواد پلاستیکی سعی دارند فعالیت خود را در بازیافت پت های دست دوم و پرک پت گسترش دهند. زیرا پت های بازیافت شده در عصر حاضر علاوه بر تولید منسوجات پلی استری دیده شده است که برخی از واحدهای تولیدی این توانایی را به دست آورده اند تا مرغوب ترین پرک پت هات واش را با برخی مواد تقویت کننده آمیزه سازی کرده و نمونه های مختلفی از وسایل مقاوم و محکم دیگری را تولید کنند.
چگونگی بازیافت پت
اگر به دنبال بهترین روش از بازیافت کردن پت ها و تهیه پرک پت های هات واش هستید باید تمام نکات اساسی را دانسته و با خرید دستگاهی که به انجام این کار اختصاص یافته است کار بازیافت پت را آغاز کنید، در انجام این کار پس از جمع آوری پت که همان بطری های نوشابه، آب معدنی و...هستند باید پت ها شستشو شده و در و لیبل های سطح آنها جدا شود. سپس پت ها درون دستگاهی با نام هات واش ریخته شوند و با آب داغ آلودگی پت گرفته شده و در نهایت پت خالص تولید شود. البته برای به وجود آوردن پرک پت هات واش تنها انجام این مراحل نمی تواند به طور کامل ناخالصی پت ها را جدا سازی کند بلکه باید پت ها مراحل دیگری را برای پرک پت هات واش شدن خالص پشت سر بگذرانند. یعنی پت ها پس از گذراندن چندین مرحله دیگر در نهایت آسیاب شده و به پرک تبدیل می شوند.
بهترین دستگاه پرک پت
با توجه به پیشرفت تکنولوژی، دستگاه هایی وارد حوزه پرک پت هات واش شده اند که به راحتی می توانند در و لیبل های پت ها را جدا کرده و آن ها را به مخزن دیگری منتقل کنند. در این دستگاه پت ها به دلیل داشتن وزنی بیشتر که از در و لیبل دارند در قسمت های زیرین دستگاه باقی می مانند و توسط دستگاه شن گیر، ساییده شده و تمیز می شوند و تا حد زیادی شفافیت به دست می آورند همچنین آلودگی آنها تا درصد زیادی پایین می آید. خوب است بدانید این دستگاه می تواند چسب هایی که در مرحله هات واش بر روی بطری ها باقی مانده اند را جدا کند سپس در حوضچه هایی از آب داغ به همراه گل گیر دوباره شستشو داده شده و کار نهایی جدا سازی صورت بگیرد و سرانجام خالص ترین پت به دست آید. چنین محصولی بدون شک می تواند در آزمایشات متعدد، درصد پایینی از ناخالصی را داشته باشد و به عنوان یک مواد اولیه مرغوب، گزینه بسیار مناسبی برای از تعداد زیادی از کارخانجات به حساب آید.
دسته :
مراحل و روش های بازیافت مواد پلاستیکی
امروزه با توجه به مصرف گسترده و رو به رشد مواد پلاستیکی و استفاده از انواع پلاستیک ها، بازیافت مواد پلاستیکی اهمیت فراوانی داشته و به روش های گوناگونی انجام می گیرد. بازیافت مواد پلیمری تشکیل دهنده پلاستیک ها با توجه به جنس، رنگ و نوع پلیمر دارای مراحل مختلفی بوده و بسته به نوع پلیمر سازنده پلاستیک به اشکال مختلفی انجام می گیرد. در این مقاله با مراحل مختلف بازیافت پسماندها و مواد پلاستیکی مختلف آشنا خواهیم شد. با ما همراه باشید.
پلیمرهای سازنده مواد پلاستیکی
امروزه صنعت پلاستیک، یکی از گسترده ترین و پیشرفته ترین صنایع مدرن جهانی به شمار می آید. پلاستیک تولید شده در کارخانجات متفاوت، کاربردهای مختلفی داشته و بسته به استفاده آن در انواع متنوعی تولید می گردد. بسته بندی ها، ظروف مخصوص پخش، ظروف مختلف آشپزخانه، برخی از تجهیزات دندانپزشکی و لوازم پزشکی از جمله کاربردهای پیشرفته و بسیار گسترده استفاده از مواد پلاستیکی می باشند. امروزه در سراسر جهان بیش از 10000 نوع پلاستیک مصرفی فرموله، تهیه و در موارد بسیار متفاوت مورد استفاده قرار داده می شود.
پلیمرها ترکیبات تشکیل دهنده اصلی پلاستیک ها بوده که از سنتز نفت، گاز و ذغال سنگ بدست آمده و در ترکیب با عناصری مانند کربن، نیتروژن، گوگرد و کلر به شکل پلاستیک در می آیند. متاسفانه محصولات پلاستیکی تا سالیان سال در طبیعت باقی مانده و به دلیل تجزیه ناپذیری طولانی مدت به محیط زیست آسیب می رسانند، از این رو بازیافت مواد پلاستیکی و فرآورده های پلاستیکی اهمیت فراوانی داشته و به روش های متفاوتی انجام خواهد گرفت. این بازیافت، شامل حال برخی از مواد پلاستیکی نشده و بسته به مواد تشکیل دهنده پلاستیک بازیافتی از نوعی به نوع دیگر متفاوت می باشد.
اهمیت بازیافت مواد پلاستیکی
بازیافت مواد پلاستیکی اهمیت بسیار زیادی داشته و از هدر رفتن مواد سوختی مانند نفت و گاز و پلیمرهای صنعتی، پیشگیری می نماید. بازیافت، از باقی ماندن ترکیبات پلاستیکی در محیط زیست ممانعت نموده و از آلودگی محیط زیست جلوگیری می نماید. یکی دیگر از فواید بازیافت مواد پلاستیکی، استفاده و کاربرد مجدد این مواد در صنایع مختلف مواد غذایی، دارویی و پزشکی می باشد. به همین خاطر توصیه می شود زباله های پلاستیکی مصرفی در منازل و سایر مکان ها را جداسازی نموده و به باجه های بازیافت مواد پلاستیکی تحویل دهید.
مراحل بازیافت مواد پلاستیکی
به شکل کلی به منظور بازیافت مواد پلاستیکی مختلف، سه مرحله طی می گردد که عبارت اند از:
بازیافت مکانیکیبازیافت شیمیاییبازیافت انرژیبا توجه به تجهیزات و ابزارآلات مورد نیاز، بازیافت مواد پلاستیکی در مراحل مختلف انجام گرفته و دو مرحله بازیافت شیمیایی و انرژی به دلیل پیشرفته تر بودن و احتیاج به تجهیزات مدرن تر، در کشورهای پیشرفته اروپایی و آمریکایی انجام گرفته و تنها مرحله اول، یعنی بازیافت شیمیایی در کارخانجات بازیافت ایران قابل انجام است.
دسته بندی پلاستیک های بازیافتی
با اینکه تمامی مواد پلاستیکی به شکل یکسان و کلی از سطح شهر جمع آوری می گردند، اما باید توجه داشت که هر یک از پلاستیک ها با توجه به جنس، مواد پلیمری و رنگ داخل آنها، مرحله خاصی از فرآیند بازیافت را سپری نموده و به منظور تولید مواد جدید خاصی در نظر گرفته می شوند. از این رو مرحله جداسازی و طبقه بندی مواد پلاستیکی اهمیت بسیار زیادی داشته و احتیاج به صبر، تخصص و الگوی جداسازی خواهد داشت. متاسفانه در ایران به دلیل عدم فرهنگ سازی موثر و همگانی، بخش اعظمی از وقت کارخانجات بازیافت مواد پلاستیکی صرف جداسازی و طبقه بندی مواد پلاستیکی از ضایعات دیگر می گردد.
امروزه با پیشرفت تکنولوژی و صنایع مختلف، دستگاه های بازیافت مواد مختلف پلاستیکی در انواع متفاوتی تولید گردیده و در اختیار کارخانجات بازیافت قرار داده می شوند. این دستگاه ها بسته به امکانات و توانایی بازیافت، دارای قیمت های متفاوتی بوده و در صورت اتوماتیک بودن، احتیاج به پرداخت هزینه های بسیار زیادی خواهند داشت. توصیه می شود افراد تازه کار از تهیه دستگاه های گران قیمت اجتناب نموده و تا قطعی شدن و پیشرفت اولیه در کار از دستگاه های مبتدی و دستی استفاده نمایند.
مراحل بازیافت مواد و تجهیزات پلاستیکی
جداسازی و طبقه بندی مواد و وسایل پلاستیکیجداسازی و در نظر گرفتن رنگ های مورد استفاده در مواد پلاستیکیپاکسازی و شستشوی اولیه موادآسیاب کردن مواد پلاستیکی با دستگاه های متفاوت و درجات مختلفی از اندازه هامرحله شستشو، این مرحله وسعت بسیار زیادی داشته و معمولا با آب سرد انجام می گیرد، در این مرحله علاوه بر اینکه ذرات ریز و خرد شده شسته شده و غربال می گردند، چسب ها و مواد صنعتی به کار رفته در ترکیب مواد پلاستیکی نیز پاک خواهند شد. البته باید اشاره نمود برخی از پلاستیک ها که با مواد پلیمری خاصی تولید می گردند، احتیاج به پاکسازی و شستشو با آب داغ و یا گرم داشته و به منظور پاکسازی با آب گرم شسته می شوند.در این مرحله، پس از شستشوهای مختلف، مرحله آبگیری انجام شده و آب از مواد پلاستیکی خارج می گردد.مرحله خشک سازی یکی دیگر از مراحل بسیار مهم در پروسه بازیافت مواد پلاستیکی است.در مرحله آخر، گرانول ها تولید شده و به عنوان مواد خام و اولیه در بسته بندی های مختلف در اختیار کارخانجات تولید مواد پلاستیکی قرار داده می شود.امروزه با توجه به گسترش بسته بندی و صنعتی شدن مواد خوراکی و مصرفی، استفاده از پلاستیک ها و انواع مختلف آنها افزایش چشمگیری یافته و بخش اعظمی از زباله های روزانه افراد را به خود اختصاص می دهند، از این رو راه اندازی و تاسیس کارخانجات و مراکز بازیافت مواد پلاستیکی سوددهی بسیار بالایی داشته و در صورت داشتن سرمایه اولیه متوسط می توان به میزان سوددهی و توسعه بخشی بسیار زیادی در این حیطه دست یافت.
دستگاه های بازیافت پلاستیک
امروزه با افزایش مصرف وسایل و مواد پلاستیکی، استقبال از راه اندازی و تاسیس کارخانجات و مراکز بازیافت پلاستیک نیز افزایش یافته و از این رو بسیاری از کارخانجات داخلی، اقدام به تولید و ساخت دستگاه های مدرن با امکانات عالی نموده اند. دستگاه های مورد استفاده در بازیافت مواد پلاستیکی انواع متفاوتی داشته و بسته به امکانات و تجهیزات به کار رفته در دستگاه، دارای قیمت های متفاوتی می باشند. آنچه که در انتخاب و خرید دستگاه های بازیافت پلاستیک اهمیت فراوان داشته، در مرحله نخست نوع خروجی حاصل شده از دستگاه و در مرحله دوم، میزان حجم ظرفیت جاگیری دستگاه می باشد.
دستگاه های مختلف معمولا دارای دو نوع خروجی، گرانول و کلوخه بوده و دستگاه های کلوخه ساز دارای قیمت های پایین تری بوده و برای شروع کار در افراد مبتدی بسیار مناسب می باشند. ظرفیت تولید خروجی در دستگاه ها یک فاکتور بسیار مهم در انتخاب نوع دستگاه بازیافت بوده و افزایش ظرفیت دستگاه، تاثیر مستقیم و به سزایی بر قیمت خرید دستگاه ها خواهد داشت. برخی از کارخانجات و مراکز بازیافت مواد پلاستیکی که بازیافت نوع خاص و تخصصی تری از پلیمرهای سازنده پلاستیک را انجام می دهند، احتیاج به دستگاه های پیشرفته و مدرن تر داشته و هزینه های بیشتری را بدین منظور پرداخت خواهند نمود.
دسته :